Ο κρύος αέρας που κατεβαίνει από το χιονισμένο Παναχαϊκό όρος μάς περονιάζει μέχρι το κόκαλο. Τα παράθυρα του αχανούς Καρναβαλικού Εργαστηρίου, στο Πετρωτό, είναι ανοιχτά η μυρωδιά από τις μπογιές και τα χημικά δύσκολα αντέχεται. Οι τεχνίτες δουλεύουν με σκούφους και χοντρά μπουφάν. Βάζουν τις τελευταίες πινελιές στο άρμα του Καρνάβαλου, που φέτος είναι οριεντάλ επιρροών, έχει κάτι από τις «Χίλιες και μία νύχτες». Κάποτε, σαράντα και πλέον άνθρωποι δούλευαν εδώ. Σήμερα μόνο δέκα. Η κρίση, γαρ. Αλλά το αποτέλεσμα πρέπει να είναι το ίδιο. Η μεγάλη παρέλαση δεν πρέπει να απογοητεύσει τους Πατρινούς. Tο Καρναβάλι, έθιμο βαθιά ριζωμένο στο μυαλό και στις καρδιές τους, ανέκαθεν αποτελούσε για εκείνους νησίδα ελπίδας, ακόμη και στις πιο δύσκολες συγκυρίες, ακόμη και όταν κάποιοι το πολέμησαν με μανία.
Οπως ο Θεόδωρος Δ. Πάγκαλος, που το 1926 απαγόρευσε τις μάσκες (και τις κοντές φούστες!) και περιόρισε τις ώρες λειτουργίας των κέντρων διασκέδασης.
Ομως, για τους 225.000 κατοίκους της τρίτης μεγαλύτερης ελληνικής πόλης, το Καρναβάλι δεν είναι μόνο αφορμή για ξεφάντωμα, αλλά και λόγος συνάντησης και δημιουργίας. «Δεν σε θέλει θεατή, αλλά συμμέτοχο. Δεν περιγράφεται, βιώνεται», λένε. Τα περίπου 200 πληρώματα που θα κατεβούν φέτος στους δρόμους ετοιμάζονταν έναν ολόκληρο χρόνο. Και το βράδυ της Κυριακής, ο Καρνάβαλος θα καεί, για να γεννηθεί μέσα από τις στάχτες του το επόμενο καρναβάλι. Ομως, η Πάτρα δεν είναι μόνο αυτό. Θα την αδικούσαμε αν το υποστηρίζαμε.
Μελέτη και cupcakes
Η Ραφαέλλα, η Μαρία και ο Μάριος είναι από την Κύπρο και φοιτούν στην Ιατρική. Τους βρήκαμε στο Locale, σκυμμένους πάνω από τα βιβλία και τα λάπτοπ τους, να μελετούν για την εξεταστική περίοδο. Το μοντέρνο μαγαζί στην οδό Αράτου, εκεί όπου μέχρι και τον περασμένο αιώνα υπήρχαν δεκάδες σταφιδαποθήκες, είναι ένα από τα πολλά study rooms της πόλης, όπως το Tag στην Αγίου Ανδρέου και το Discover στην Πατρέως. Είναι νέα μόδα, ολοένα και κάποιο καινούργιο ξεφυτρώνει κάθε τόσο. Διαθέτουν ειδικά διαμορφωμένες αίθουσες με πάγκους ανάγνωσης και δωρεάν πρόσβαση στο Ιντερνετ για όσους θέλουν να διαβάσουν με παρέα. Σερβίρουν καφέ, γλυκά (το Locale φημίζεται για cupcakes του) αλλά και φαγητό. «Ποιος θα διαβάσει μόνος στο σπίτι όταν μπορεί να έχει όλα αυτά και τη βοήθεια των συμφοιτητών του, αν τη χρειαστεί;» εξηγεί ο Γιάννης, φοιτητής στο Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών.
Οι φοιτητές, στα πενήντα χρόνια λειτουργίας του πανεπιστημίου, έχουν δώσει πνοή στην Πάτρα. «Είναι μαγαζί... γωνία. Οπως το Καρναβάλι και ο Αγιος Ανδρέας. Εδώ και δεκαετίες μάς στηρίζει στα δύσκολα», λέει ο Νίκος, υπάλληλος του δήμου. Απλοϊκή, ίσως, προσέγγιση, αλλά πέρα για πέρα αληθινή. Η αχαϊκή πρωτεύουσα δεν ήρθε αντιμέτωπη με την κρίση μόνο τα τελευταία χρόνια. Τη βίωσε ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, όταν άρχισε η επώδυνη αποβιομηχάνισή της: μέσα σε δέκα χρόνια, 50 μεγάλες βιομηχανίες και άλλες 100 μικρότερες μονάδες έκλεισαν στην ευρύτερη περιοχή (από την Πειραϊκή-Πατραϊκή και την Pirelli μέχρι τη ΒΕΣΟ και την ιστορική χαρτοβιομηχανία Λαδόπουλου), αφήνοντας 30.000 και πλέον ανθρώπους άνεργους. Εχει ξαναζήσει αρκετές τέτοιες βάρβαρες ανατροπές: όπως, για παράδειγμα, στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν η κρίση της σταφίδας οδήγησε στην απόγνωση και στην παρακμή την τάξη των σταφιδεμπόρων, που επιδείκνυαν τον πλούτο τους με την κατασκευή πολυτελών οικημάτων και δημόσιων κτιρίων. Γύρω από την πλατεία Ολγας υπήρχαν σπίτια με χρυσά πόμολα στις πόρτες ντρεπόσουν να μπεις...
Αλλά η Πάτρα πάντα καταφέρνει να προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα. Ετσι και σήμερα: έχει μετατραπεί σε πόλη κυρίως παροχής υπηρεσιών. Το αποδεικνύουν τα δεκάδες καφέ, ταχυφαγεία, εστιατόρια και μπαράκια τα οποία συναντά κανείς στην περαντζάδα της: τον πεζόδρομο της Ρήγα Φεραίου, που οδηγεί στον μεγαλοπρεπή ναό του Αγίου Ανδρέα, μέγα μνημείο της Ορθοδοξίας και πόλο έλξης για χιλιάδες Ρώσους τουρίστες που έρχονται κάθε χρόνο για προσκύνημα.
Παρ’ ολίγον... Ιωαννούπολις
Οι αλλαγές στην κοινωνική και στην οικονομική ζωή, καθώς και στην ανθρωπογεωγραφία της, αποτυπώνονται σε κάθε γωνιά της, σε κτίρια και δρόμους. Η απελευθέρωση από τους Τούρκους, το 1828, τη βρήκε σχεδόν ερημωμένη, με μόλις 4.000 κατοίκους. Στην Ανω Πόλη, στις συνοικίες γύρω από το φρούριο, κατοικούσαν κυρίως φτωχοί εσωτερικοί μετανάστες των χωριών της ενδοχώρας (από το Αίγιο μέχρι τον Πύργο). Την Κάτω Πόλη οραματίστηκε ο Ιωάννης Καποδίστριας, για να «ανοιχθεί» η Πάτρα προς το θαλάσσιο μέτωπό της, να αναπτυχθεί σε συνάρτηση με το λιμάνι, το εμπόριο και την αλληλεπίδρασή της με την Αθήνα και τη Δύση.
Αυτό που βλέπει ο σημερινός επισκέπτης -την αξιοζήλευτη ρυμοτομία με τους ορθογώνια τεμνόμενους δρόμους και τις συμμετρικά τοποθετημένες πλατείες- οφείλεται στο πρωτοποριακό για την εποχή του πολεοδομικό πρόγραμμα που εκπόνησε το 1829 ο Κερκυραίος μηχανικός Σταμάτης Βούλγαρης, κατόπιν ανάθεσης του Καποδίστρια. Οι ντόπιοι προεστοί, θέλοντας να δείξουν την ευγνωμοσύνη τους στον κυβερνήτη, πρότειναν τη μετονομασία της πόλης σε Ιωαννούπολι. Εκείνος το αρνήθηκε.
Λίγα από τα κτίσματα που σηματοδότησαν, στις δεκαετίες που ακολούθησαν, την αστική ενηλικίωση της Πάτρας -τη μετατροπή της σε πόλη πολυεθνική, κοσμοπολίτικη, εξωστρεφή, με μια ιδιότυπη joie de vivre- έχουν απομείνει: ανάμεσά τους το θέατρο Απόλλων, ο Εμπορικός Συλλογος Ερμής και η Οικία Θωμόπουλου στην πλατεία Γεωργίου Α΄. Αλλά πλέον είναι περικυκλωμένα από τις πολυκατοικίες που ορθώθηκαν την «άνοιξη της αντιπαροχής», από τη δεκαετία του ’60 και μετά. Το ίδιο ισχύει και για την παραλιακή λεωφόρο Οθωνος και Αμαλίας. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’50 διατηρούσε ακόμα σημαντικό μέρος της δραστηριότητάς της η Πάτρα παρήγε προϊόντα στην ενδοχώρα της, τα μεταποιούσαν οι βιοτεχνίες και οι βιομηχανίες κατά μήκος της παραλίας και τα διακινούσε το πολύβουο λιμάνι της. Ο παλιός φάρος του χάθηκε οριστικά το 1968. Το νέο, υπερσύγχρονο λιμάνι έχει μετακινηθεί νοτιότερα και μένει να δούμε πώς -και κυρίως από ποιους- θα αξιοποιηθεί το παραλιακό «φιλέτο» των οκτώ χιλιομέτρων.
Μαυροδάφνη και ξερολούκουμο
Είναι γεμάτη αντιφάσεις η Πάτρα - αναμενόμενο, αφού ως πόλη συγχώνευσε και ομογενοποίησε ποικίλες προελεύσεις και επιρροές. Και έχει πολλά πρόσωπα. Η πρόκληση για τον επισκέπτη της είναι να ανακαλύψει όσο το δυνατόν περισσότερα. Τι μάθαμε από τη δική μας ολιγοήμερη επίσκεψη; Οτι, αν δεν καθίσεις στα σκαλάκια του Θεάτρου Απόλλων για να χαζέψεις την κίνηση στην πλατεία Γεωργίου αν δεν θαυμάσεις τα ζωγραφιστά ταβάνια στις στοές της Μαιζώνος αν δεν ανεβείς τα 193 σκαλοπάτια της Αγίου Νικολάου αν δεν περπατήσεις στον περίβολο του Ρωμαϊκού Ωδείου αν δεν κάνεις βόλτα στα προσφυγικά και στην Ανω Πόλη αν δεν μπεις σε ένα από τα τελευταία παραδοσιακά εμπορικά μικροκαταστήματα της οδού Ερμού αν δεν ακούσεις μια συναυλία της υπέροχης Ορχήστρας Νυκτών Εγχόρδων αν δεν αγναντέψεις την πόλη από τα Ψηλαλώνια αν δεν περπατήσεις στην Τριών Ναυάρχων, το δρόμο με τις νεραντζιές αν δεν φας ξερολούκουμο τεντούρας αν δεν πιεις καφέ σε ένα από τα μαγαζιά της οδού Ηφαίστου αν δεν επισκεφτείς το παλιό χαμάμ που λειτουργεί αδιαλείπτως εδώ και 400 χρόνια αν δεν πιεις ένα ποτηράκι Μαυροδάφνη στα κελάρια της Αχάια Κλάους και πατρινή γκαζόζα Λουξ, δεν έχεις καταλάβει τίποτε από την Πάτρα...
Ποτά, λουκούμια, ξηροί καρποί
Προτάσεις για αγορές αλλά και... νυχτοπερπατήματα - για την επόμενη επίσκεψή σας στην αχαϊκή πρωτεύουσα.
Γκαλερί Cube
Η Πάτρα ήταν για τη Λιάνα Ζωζά συνειδητή επιλογή. Αφησε πίσω της μια πολλά υποσχόμενη καριέρα στην Αθήνα, στην γκαλερί Ζουμπουλάκη, για να δημιουργήσει τη δική της «κυψέλη» τέχνης. Από το 2010 που λειτουργεί η Cube, κατάφερε όχι μόνο να καλύψει ένα μεγάλο κενό στην πόλη -αφού ανάλογος χώρος δεν υπήρχε- αλλά και να κερδίσει το ενδιαφέρον και την εμπιστοσύνη των Πατρινών. Αυτές τις μέρες φιλοξενεί την έκθεση «Χρονισμοί» της Ισμήνης Μπονάτσου.
Ανδρέα Μιαούλη 39, τηλ. 2611-110.069, www.cubegallery.gr
Τρελή Ροδιά
Με το όνομά της δανεισμένο από το ομώνυμο ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη, είναι σταθερή αξία στη ζωή της πόλης εδώ και σχεδόν τέσσερις δεκαετίες. Σε έναν ατμοσφαιρικό και καλαίσθητο χώρο, που δεν έχει υποκύψει σε μόδες και μένει απαράλλαχτος, Πατρινοί κάθε ηλικίας απολαμβάνουν τον καφέ, το ποτό ή το φαγητό τους.
Καραϊσκάκη 156, τηλ. 2610-225.965
Με το όνομά της δανεισμένο από το ομώνυμο ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη, είναι σταθερή αξία στη ζωή της πόλης εδώ και σχεδόν τέσσερις δεκαετίες. Σε έναν ατμοσφαιρικό και καλαίσθητο χώρο, που δεν έχει υποκύψει σε μόδες και μένει απαράλλαχτος, Πατρινοί κάθε ηλικίας απολαμβάνουν τον καφέ, το ποτό ή το φαγητό τους.
Καραϊσκάκη 156, τηλ. 2610-225.965
Νότος Jazz Bar
Είναι ένα από τα πιο παλιά στέκια της πόλης -έχει κλείσει είκοσι πέντε χρόνια ζωής- αλλά εξακολουθεί να διατηρεί τον... εφηβικό ενθουσιασμό του και την αγάπη του στην τζαζ και την μπλουζ μουσική. Διοργανώνει, μάλιστα, συχνά λάιβ, στα οποία επικρατεί το αδιαχώρητο. Ο Νότος είναι ιδιαίτερα αγαπητός στους φοιτητές και στον καλλιτεχνικό κόσμο της Πάτρας.
Πατρέως 80, 2610-621.181
Είναι ένα από τα πιο παλιά στέκια της πόλης -έχει κλείσει είκοσι πέντε χρόνια ζωής- αλλά εξακολουθεί να διατηρεί τον... εφηβικό ενθουσιασμό του και την αγάπη του στην τζαζ και την μπλουζ μουσική. Διοργανώνει, μάλιστα, συχνά λάιβ, στα οποία επικρατεί το αδιαχώρητο. Ο Νότος είναι ιδιαίτερα αγαπητός στους φοιτητές και στον καλλιτεχνικό κόσμο της Πάτρας.
Πατρέως 80, 2610-621.181
Ζαχαροπλαστείο Λοτσάρη
Στο ισόγειο του διατηρητέου κτιρίου του Συλλόγου Ερμής, στο επάνω μέρος της Πλατείας Γεωργίου Α΄, ένα νέο ζαχαροπλαστείο Λοτσάρη άνοιξε πρόσφατα. Με τα ντελικάτα προϊόντα που οι ντόπιοι γνωρίζουν καλά -από το κεντρικό κατάστημα της οδού Μαιζώνος και εκείνο του Ρίου- αλλά με περισσότερα τραπεζάκια έξω. Για να απολαμβάνουν τον καφέ μαζί με το γλυκό τους οι Πατρινοί, όπως παλιά...
Γεροκωστοπούλου 23, 2610-272.555, www.lotsaris.gr
Στο ισόγειο του διατηρητέου κτιρίου του Συλλόγου Ερμής, στο επάνω μέρος της Πλατείας Γεωργίου Α΄, ένα νέο ζαχαροπλαστείο Λοτσάρη άνοιξε πρόσφατα. Με τα ντελικάτα προϊόντα που οι ντόπιοι γνωρίζουν καλά -από το κεντρικό κατάστημα της οδού Μαιζώνος και εκείνο του Ρίου- αλλά με περισσότερα τραπεζάκια έξω. Για να απολαμβάνουν τον καφέ μαζί με το γλυκό τους οι Πατρινοί, όπως παλιά...
Γεροκωστοπούλου 23, 2610-272.555, www.lotsaris.gr
Λουκούμια Σκιαδαρέση
Η Πάτρα έχει μεγάλη παράδοση στην παραγωγή λουκουμιών, από τον 19ο αιώνα. Χάρη στην ποιότητα του νερού της, σύμφωνα με τον αστικό μύθο. Ο Σπύρος Σκιαδαρέσης από παιδί θυμάται τον εαυτό του πάνω από ένα καζάνι. Σήμερα, έχει αναλάβει τη λουκουμοποιία που είχε ιδρύσει ο Κεφαλονίτης παππούς του το 1946. Η επιχείρησή του παράγει 200 τόνους λουκουμιών ετησίως, με γνώριμες γεύσεις (τριαντάφυλλο, μαστίχα), αλλά όχι μόνο: κυκλοφορούν «παραλλαγές» τους με στέβια, σοκολάτα, ακόμη και super foods. Τα λουκούμια Σκιαδαρέση δεν διατίθενται μόνο στην ελληνική αγορά. Ταξιδεύουν σε ΗΠΑ, Γαλλία, Αυστρία, Πολωνία, Ρωσία, Αραβικά Εμιράτα, ακόμη και Ινδία!
Εγλυκάδος 44, τηλ. 2610-274.283, www.skiadaresis.gr
Λουκούμια Κούλου
Από το 1947 και το πρώτο μικρό εργαστήριο στην οδό Ιωνίας 11 και Βοσπόρου, στα Προσφυγικά, η επιχείρηση της οικογένειας Κούλου έχει εξελιχθεί σε μια σύγχρονη βιομηχανία ζαχαρωδών προϊόντων. Στο πρατήριό της, στο κέντρο της πόλης, μετρήσαμε 13 διαφορετικούς κωδικούς προϊόντων λουκουμιών (ανάμεσά τους με γεύση πορτοκαλιού και τεντούρας) και βανίλιας.
Μαιζώνος 131, τηλ. 2610-671.528, www.loukoumkoulou.gr
Από το 1947 και το πρώτο μικρό εργαστήριο στην οδό Ιωνίας 11 και Βοσπόρου, στα Προσφυγικά, η επιχείρηση της οικογένειας Κούλου έχει εξελιχθεί σε μια σύγχρονη βιομηχανία ζαχαρωδών προϊόντων. Στο πρατήριό της, στο κέντρο της πόλης, μετρήσαμε 13 διαφορετικούς κωδικούς προϊόντων λουκουμιών (ανάμεσά τους με γεύση πορτοκαλιού και τεντούρας) και βανίλιας.
Μαιζώνος 131, τηλ. 2610-671.528, www.loukoumkoulou.gr
Βιβλιοπωλείο «38 μοίρες & 14 λεπτά»
Το όνομά του παραπέμπει στο γεωγραφικό πλάτος της Πάτρας και είναι ένας προσεγμένος στην παραμικρή λεπτομέρειά του χώρος που χωράει όλη την πόλη: τις ιστορίες, τα ποιήματα, τα μυθιστορήματα, τις μουσικές και τα έργα τέχνης των ανθρώπων της. Ο πολυπράγμων Ανδρέας Τσιλίρας -χημικός μηχανικός με μεταπτυχιακές σπουδές στις Περιβαλλοντικές Επιστήμες και στη Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων, διευθυντής του free press «Τέταρτο» και ιδιοκτήτης των εκδόσεων ΤΟ ΔΟΝΤΙ- και ο συνεταίρος του Λεωνίδας Πανόπουλος (των Αχαϊκών Εκδόσεων) δημιούργησαν αυτό το ιδιαίτερο βιβλιοπωλείο. Εδώ δεν θα βρείτε μόνο βιβλία (ανάμεσά τους σπάνιες εκδόσεις για την Πάτρα), αλλά και είδη θεάτρου σκιών, ξύλινα παιχνίδια, αναμνηστικά είδη, αφίσες, βινύλια και CD από Πατρινούς μουσικούς και συγκροτήματα.
Κολοκοτρώνη 34, τηλ. 2610-279.481, www.3814.gr
Το όνομά του παραπέμπει στο γεωγραφικό πλάτος της Πάτρας και είναι ένας προσεγμένος στην παραμικρή λεπτομέρειά του χώρος που χωράει όλη την πόλη: τις ιστορίες, τα ποιήματα, τα μυθιστορήματα, τις μουσικές και τα έργα τέχνης των ανθρώπων της. Ο πολυπράγμων Ανδρέας Τσιλίρας -χημικός μηχανικός με μεταπτυχιακές σπουδές στις Περιβαλλοντικές Επιστήμες και στη Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων, διευθυντής του free press «Τέταρτο» και ιδιοκτήτης των εκδόσεων ΤΟ ΔΟΝΤΙ- και ο συνεταίρος του Λεωνίδας Πανόπουλος (των Αχαϊκών Εκδόσεων) δημιούργησαν αυτό το ιδιαίτερο βιβλιοπωλείο. Εδώ δεν θα βρείτε μόνο βιβλία (ανάμεσά τους σπάνιες εκδόσεις για την Πάτρα), αλλά και είδη θεάτρου σκιών, ξύλινα παιχνίδια, αναμνηστικά είδη, αφίσες, βινύλια και CD από Πατρινούς μουσικούς και συγκροτήματα.
Κολοκοτρώνη 34, τηλ. 2610-279.481, www.3814.gr
Ξηροί καρποί Κόντραντζης
Ηταν βράδυ, έβρεχε καταρρακτωδώς, και όμως, στο μικρό μαγαζί της Αγίου Ανδρέου, η ουρά των πελατών έφτανε μέχρι το δρόμο. Τρεις γενιές μετράει το πιο αγαπημένο ξηροκαρπάδικο των Πατρινών. Το άνοιξε το 1923 ο Ιωάννης Κόντραντζης, πρόσφυγας από τη Σμύρνη. Σήμερα βρίσκεται στα χέρια του συνονόματου εγγονού του, που από πιτσιρίκι έμαθε την τέχνη των ξηρών καρπών: πόσο ψήσιμο θέλουν, πόσο αλάτι «σηκώνουν». Οι μυρωδιές εδώ σε ζαλίζουν. Ερχεσαι για ένα σακουλάκι πασατέμπο και, χωρίς να το καταλάβεις, φεύγεις με δέκα...
Αγ. Ανδρέου 131, 2610-222.927
Ηταν βράδυ, έβρεχε καταρρακτωδώς, και όμως, στο μικρό μαγαζί της Αγίου Ανδρέου, η ουρά των πελατών έφτανε μέχρι το δρόμο. Τρεις γενιές μετράει το πιο αγαπημένο ξηροκαρπάδικο των Πατρινών. Το άνοιξε το 1923 ο Ιωάννης Κόντραντζης, πρόσφυγας από τη Σμύρνη. Σήμερα βρίσκεται στα χέρια του συνονόματου εγγονού του, που από πιτσιρίκι έμαθε την τέχνη των ξηρών καρπών: πόσο ψήσιμο θέλουν, πόσο αλάτι «σηκώνουν». Οι μυρωδιές εδώ σε ζαλίζουν. Ερχεσαι για ένα σακουλάκι πασατέμπο και, χωρίς να το καταλάβεις, φεύγεις με δέκα...
Αγ. Ανδρέου 131, 2610-222.927
Παντοπωλείο Ευδοκία
Η γιαγιά Ευδοκία διατηρούσε μπακάλικο. Η εγγονή Μερόπη άνοιξε ένα σύγχρονο παντοπωλείο και του έδωσε το όνομά της. Διαθέτει καλούδια από όλη την Ελλάδα, από μικρούς -και δη βραβευμένους- παραγωγούς: από παλαιωμένες γραβιέρες Κρήτης και αλλαντικά του Μιράν μέχρι ζυμαρικά από το Χιώτικο Κελάρι.
Παντανάσσης 66-68, 2610-221.252
Η γιαγιά Ευδοκία διατηρούσε μπακάλικο. Η εγγονή Μερόπη άνοιξε ένα σύγχρονο παντοπωλείο και του έδωσε το όνομά της. Διαθέτει καλούδια από όλη την Ελλάδα, από μικρούς -και δη βραβευμένους- παραγωγούς: από παλαιωμένες γραβιέρες Κρήτης και αλλαντικά του Μιράν μέχρι ζυμαρικά από το Χιώτικο Κελάρι.
Παντανάσσης 66-68, 2610-221.252
Oινοποιείο Παρπαρούση
Πριν φύγετε από την Πάτρα, αξίζει να προγραμματίσετε μια επίσκεψη σε ένα από τα πιο όμορφα οινοποιεία της χώρας: της οικογένειας Παρπαρούση. Το πέτρινο αρχοντικό του 1880 ξεπροβάλλει ανάμεσα σε λεμονιές, πορτοκαλιές και κυπαρίσσια. Γάτες και σκύλοι τρέχουν εδώ κι εκεί ή ξαπλώνουν νωχελικά στα σημεία όπου ο ήλιος καταφέρνει να περάσει μέσα από τις πυκνές φυλλωσιές. Ο Θανάσης Παρπαρούσης, η σύζυγός του Βάσω και οι κόρες τους, Δήμητρα και Εριφύλη, επιμένουν -με μεράκι και σεβασμό στο αμπέλι, πάνω απ’ όλα- στην παραγωγή σπουδαίων κρασιών, όπως το υψηλής κλάσης ΤΑΟS (από ξηρή οινοποίηση της Μαυροδάφνης), το γλυκό Μοσχάτο Ρίου Πατρών, το αρωματικό Petite Fleur από Σιδερίτη.
Μποζαΐτικα, τηλ. 2610-420.334, www.parparoussis.com
Πριν φύγετε από την Πάτρα, αξίζει να προγραμματίσετε μια επίσκεψη σε ένα από τα πιο όμορφα οινοποιεία της χώρας: της οικογένειας Παρπαρούση. Το πέτρινο αρχοντικό του 1880 ξεπροβάλλει ανάμεσα σε λεμονιές, πορτοκαλιές και κυπαρίσσια. Γάτες και σκύλοι τρέχουν εδώ κι εκεί ή ξαπλώνουν νωχελικά στα σημεία όπου ο ήλιος καταφέρνει να περάσει μέσα από τις πυκνές φυλλωσιές. Ο Θανάσης Παρπαρούσης, η σύζυγός του Βάσω και οι κόρες τους, Δήμητρα και Εριφύλη, επιμένουν -με μεράκι και σεβασμό στο αμπέλι, πάνω απ’ όλα- στην παραγωγή σπουδαίων κρασιών, όπως το υψηλής κλάσης ΤΑΟS (από ξηρή οινοποίηση της Μαυροδάφνης), το γλυκό Μοσχάτο Ρίου Πατρών, το αρωματικό Petite Fleur από Σιδερίτη.
Μποζαΐτικα, τηλ. 2610-420.334, www.parparoussis.com
Από το Πανεπιστήμιο στην Αχαϊα Κλάους
Μια μεγάλη βόλτα που περνάει από τα σημεία τα οποία καθρεφτίζουν το χθες και, εν πολλοίς, καθορίζουν το σήμερα της πόλης.
Μια μεγάλη βόλτα που περνάει από τα σημεία τα οποία καθρεφτίζουν το χθες και, εν πολλοίς, καθορίζουν το σήμερα της πόλης.
Πανεπιστημιούπολη
2.500 στρέμματα, 100 κτίρια, 5 σχολές, 24 τμήματα, 30.000 φοιτητές, 750 μέλη Διδακτικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού, 290 διοικητικοί υπάλληλοι: το Πανεπιστήμιο Πατρών είναι μια πόλη μέσα στην πόλη. Πολλές υποδομές του ήταν, και παραμένουν, πρωτοποριακές. Είχε βιολογικό καθαρισμό πριν ακόμη αυτός λειτουργήσει στην Πάτρα, διαθέτει ένα συνεδριακό κέντρο υψηλών προδιαγραφών, ίσως την πιο καλά οργανωμένη πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη στη χώρα, μονάδα περίθαλψης αδέσποτων ζώων σε μια έκταση 4 στρεμμάτων (http://smz.upatras.gr) και κεντρικά σημεία του κάμπους του κοσμούν δεκάδες γλυπτά - προσφορά καλλιτεχνών από όλη την Ελλάδα.
2.500 στρέμματα, 100 κτίρια, 5 σχολές, 24 τμήματα, 30.000 φοιτητές, 750 μέλη Διδακτικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού, 290 διοικητικοί υπάλληλοι: το Πανεπιστήμιο Πατρών είναι μια πόλη μέσα στην πόλη. Πολλές υποδομές του ήταν, και παραμένουν, πρωτοποριακές. Είχε βιολογικό καθαρισμό πριν ακόμη αυτός λειτουργήσει στην Πάτρα, διαθέτει ένα συνεδριακό κέντρο υψηλών προδιαγραφών, ίσως την πιο καλά οργανωμένη πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη στη χώρα, μονάδα περίθαλψης αδέσποτων ζώων σε μια έκταση 4 στρεμμάτων (http://smz.upatras.gr) και κεντρικά σημεία του κάμπους του κοσμούν δεκάδες γλυπτά - προσφορά καλλιτεχνών από όλη την Ελλάδα.
Θέατρο Απόλλων
Θεωρεία με χρυσές κουπαστές, βελούδινα καθίσματα, ζωγραφισμένη οροφή: μικρογραφία της Σκάλας του Μιλάνου, σχεδιασμένο από τον Γερμανό αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλερ σε νεοκλασικό ρυθμό, το Θέατρο Απόλλων θεμελιώθηκε το 1871 και ολοκληρώθηκε τον επόμενο χρόνο. Το κόστος κατασκευής -148.542 δραχμές- καλύφθηκε κυρίως από την πολυεθνική εμπορική κοινότητα της πόλης. Η πρώτη του παράσταση ήταν το έργο του Τζιουζέπε Βέρντι «Un ballo in Maschera», από ιταλικό θίασο, στις 10 Οκτωβρίου 1872...
Θεωρεία με χρυσές κουπαστές, βελούδινα καθίσματα, ζωγραφισμένη οροφή: μικρογραφία της Σκάλας του Μιλάνου, σχεδιασμένο από τον Γερμανό αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλερ σε νεοκλασικό ρυθμό, το Θέατρο Απόλλων θεμελιώθηκε το 1871 και ολοκληρώθηκε τον επόμενο χρόνο. Το κόστος κατασκευής -148.542 δραχμές- καλύφθηκε κυρίως από την πολυεθνική εμπορική κοινότητα της πόλης. Η πρώτη του παράσταση ήταν το έργο του Τζιουζέπε Βέρντι «Un ballo in Maschera», από ιταλικό θίασο, στις 10 Οκτωβρίου 1872...
Πλατεία Γεωργίου Α΄
Εχει αλλάξει πολλά ονόματα: πλατεία Δημοκρατίας, Κεντρική, Θωμόπουλου, Εθνική, Παλιγγενεσίας, Καλαμογδάρτη, αλλά και Οθωνος. Το 1843 εδώ διαβάστηκε το πρώτο σύνταγμα της Ελλάδας. Το 1863 κατοχυρώθηκε η τελευταία ονομασία της, η σημερινή. Από το 1875 την κοσμούν δύο περίτεχνα σιντριβάνια, τα οποία κόστισαν 70.000 δραχμές - ποσό υπέρογκο για την εποχή εκείνη. Παραμένει το επίκεντρο της πόλης, όπως είχε οραματιστεί ο Καποδίστριας, πυρήνας των δραστηριοτήτων της - με κορυφαία, βέβαια, το Καρναβάλι.
Ψηλά Αλώνια
Η πλατεία Υψηλών Αλωνίων -Ψηλαλώνια τη λένε οι ντόπιοι- είναι ίσως η ωραιότερη της Πάτρας. Από τη ρωμαιοκρατία μέχρι τους νεότερους χρόνους πέριξ της έζησαν εύποροι πολίτες· το μαρτυρούν τα θεμέλια πολυτελών ρωμαϊκών οικιών και τα υπέροχα νεοκλασικά. Σε ένα υπερυψωμένο πλάτωμα -σαν φυσικό μπαλκόνι- που της εξασφαλίζει θέα μέχρι τη θάλασσα, είναι ιδανικός τόπος περιπάτου ειδικά τα απογεύματα: θα δείτε τον ήλιο να δύει πίσω από τα βουνά της Αιτωλοακαρνανίας.
Εχει αλλάξει πολλά ονόματα: πλατεία Δημοκρατίας, Κεντρική, Θωμόπουλου, Εθνική, Παλιγγενεσίας, Καλαμογδάρτη, αλλά και Οθωνος. Το 1843 εδώ διαβάστηκε το πρώτο σύνταγμα της Ελλάδας. Το 1863 κατοχυρώθηκε η τελευταία ονομασία της, η σημερινή. Από το 1875 την κοσμούν δύο περίτεχνα σιντριβάνια, τα οποία κόστισαν 70.000 δραχμές - ποσό υπέρογκο για την εποχή εκείνη. Παραμένει το επίκεντρο της πόλης, όπως είχε οραματιστεί ο Καποδίστριας, πυρήνας των δραστηριοτήτων της - με κορυφαία, βέβαια, το Καρναβάλι.
Ψηλά Αλώνια
Η πλατεία Υψηλών Αλωνίων -Ψηλαλώνια τη λένε οι ντόπιοι- είναι ίσως η ωραιότερη της Πάτρας. Από τη ρωμαιοκρατία μέχρι τους νεότερους χρόνους πέριξ της έζησαν εύποροι πολίτες· το μαρτυρούν τα θεμέλια πολυτελών ρωμαϊκών οικιών και τα υπέροχα νεοκλασικά. Σε ένα υπερυψωμένο πλάτωμα -σαν φυσικό μπαλκόνι- που της εξασφαλίζει θέα μέχρι τη θάλασσα, είναι ιδανικός τόπος περιπάτου ειδικά τα απογεύματα: θα δείτε τον ήλιο να δύει πίσω από τα βουνά της Αιτωλοακαρνανίας.
Ναός Αγίου Ανδρέα
Ο ύψους 46 μ. κεντρικός τρούλος του νέου ναού διακρίνεται σχεδόν από κάθε σημείο της πόλης. Εκεί φυλάσσεται η κάρα του πολιούχου Αποστόλου Ανδρέα και τμήμα του σταυρού του μαρτυρίου του. Μαζί με τον διπλανό ναό του 19ου αιώνα συνθέτουν ένα διεθνές προσκυνηματικό κέντρο.
Ο ύψους 46 μ. κεντρικός τρούλος του νέου ναού διακρίνεται σχεδόν από κάθε σημείο της πόλης. Εκεί φυλάσσεται η κάρα του πολιούχου Αποστόλου Ανδρέα και τμήμα του σταυρού του μαρτυρίου του. Μαζί με τον διπλανό ναό του 19ου αιώνα συνθέτουν ένα διεθνές προσκυνηματικό κέντρο.
Αρχαιολογικό Μουσείο
Σε ένα εντυπωσιακό μέσα στη λιτότητά του κτίριο (έργο του αρχιτέκτονα Θεοφάνη Μπομπότη), στη βόρεια είσοδο της πόλης, με εκθεσιακούς χώρους 3.000 τ.μ., ξεδιπλώνεται, με σύγχρονο και ελκυστικό μουσειολογικό τρόπο, η ιστορία της Πάτρας από την Εποχή του Χαλκού έως την ύστερη ρωμαϊκή περίοδο, δηλαδή από το 3000 π.Χ. έως τον 4ο αιώνα μ.Χ. Ανάμεσα στα χιλιάδες εκθέματα ξεχωρίζουν τα εξαιρετικής ποιότητας ψηφιδωτά από τα δάπεδα πλούσιων αστικών κατοικιών της ρωμαϊκής Πάτρας. (www.patrasmuseum.gr)
Σε ένα εντυπωσιακό μέσα στη λιτότητά του κτίριο (έργο του αρχιτέκτονα Θεοφάνη Μπομπότη), στη βόρεια είσοδο της πόλης, με εκθεσιακούς χώρους 3.000 τ.μ., ξεδιπλώνεται, με σύγχρονο και ελκυστικό μουσειολογικό τρόπο, η ιστορία της Πάτρας από την Εποχή του Χαλκού έως την ύστερη ρωμαϊκή περίοδο, δηλαδή από το 3000 π.Χ. έως τον 4ο αιώνα μ.Χ. Ανάμεσα στα χιλιάδες εκθέματα ξεχωρίζουν τα εξαιρετικής ποιότητας ψηφιδωτά από τα δάπεδα πλούσιων αστικών κατοικιών της ρωμαϊκής Πάτρας. (www.patrasmuseum.gr)
Ρωμαϊκό Ωδείο
Βρίσκεται στην Ανω Πόλη και είναι λίγο προγενέστερο του αθηναϊκού Ηρωδείου. Κατασκευάστηκε γύρω στο 161 μ.Χ. και έπαψε να χρησιμοποιείται στα τέλη του 3ου αιώνα μ.Χ., έπειτα από μια καταστροφική πυρκαγιά, που πιθανότατα συνδέεται με την επιδρομή των Ερούλων. Το 1956 ολοκληρώθηκε η αναστήλωσή του κι έτσι επανήλθε στην αρχική του μορφή. Εχει χωρητικότητα 1.500 θεατών και είναι έδρα του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας.
Βρίσκεται στην Ανω Πόλη και είναι λίγο προγενέστερο του αθηναϊκού Ηρωδείου. Κατασκευάστηκε γύρω στο 161 μ.Χ. και έπαψε να χρησιμοποιείται στα τέλη του 3ου αιώνα μ.Χ., έπειτα από μια καταστροφική πυρκαγιά, που πιθανότατα συνδέεται με την επιδρομή των Ερούλων. Το 1956 ολοκληρώθηκε η αναστήλωσή του κι έτσι επανήλθε στην αρχική του μορφή. Εχει χωρητικότητα 1.500 θεατών και είναι έδρα του Διεθνούς Φεστιβάλ Πάτρας.
Οικία Παλαμά
Η διώροφη πέτρινη νεοκλασική οικία όπου το 1859 γεννήθηκε ο Κωστής Παλαμάς, στον αριθμό 241 της οδού Κορίνθου, πωλήθηκε πριν από λίγους μήνες. Αυτή την απόφαση πήραν οι κληρονόμοι του εθνικού μας ποιητή, οι οποίοι ζουν στην Ελβετία. Αγοραστής είναι ο 75χρονος Ελληνοαμερικανός επιχειρηματίας Θανάσης Στεφανόπουλος, που σκοπεύει να δημιουργήσει μια στέγη πολιτισμού η οποία θα αναδεικνύει τη σχέση του ποιητή με την πόλη, αλλά θα λειτουργεί και ως χώρος εκπαίδευσης.Ιδωμεν...
Η διώροφη πέτρινη νεοκλασική οικία όπου το 1859 γεννήθηκε ο Κωστής Παλαμάς, στον αριθμό 241 της οδού Κορίνθου, πωλήθηκε πριν από λίγους μήνες. Αυτή την απόφαση πήραν οι κληρονόμοι του εθνικού μας ποιητή, οι οποίοι ζουν στην Ελβετία. Αγοραστής είναι ο 75χρονος Ελληνοαμερικανός επιχειρηματίας Θανάσης Στεφανόπουλος, που σκοπεύει να δημιουργήσει μια στέγη πολιτισμού η οποία θα αναδεικνύει τη σχέση του ποιητή με την πόλη, αλλά θα λειτουργεί και ως χώρος εκπαίδευσης.Ιδωμεν...
Δημοτική Βιβλιοθήκη
Ιδρύθηκε το 1908, με «μαγιά» τους 5.000 τόμους που της δώρισε η Βιοτεχνική Εταιρεία Πατρών. Σήμερα μετράει δεκάδες χιλιάδες βιβλία - ανάμεσά τους ο «Θησαυρός της ελληνικής γλώσσας» του 1572 και τα «Αρχιμήδους Σωζόμενα» του 1615. Ολα αυτά, σε ένα υπέροχο κτίριο στη συμβολή των οδών Φιλοποίμενος, Μαιζώνος και Βότση. Στο ισόγειό του στεγάζεται η Δημοτική Πινακοθήκη.
(www.patraslibrary.weebly.com)
Ιδρύθηκε το 1908, με «μαγιά» τους 5.000 τόμους που της δώρισε η Βιοτεχνική Εταιρεία Πατρών. Σήμερα μετράει δεκάδες χιλιάδες βιβλία - ανάμεσά τους ο «Θησαυρός της ελληνικής γλώσσας» του 1572 και τα «Αρχιμήδους Σωζόμενα» του 1615. Ολα αυτά, σε ένα υπέροχο κτίριο στη συμβολή των οδών Φιλοποίμενος, Μαιζώνος και Βότση. Στο ισόγειό του στεγάζεται η Δημοτική Πινακοθήκη.
(www.patraslibrary.weebly.com)
Αχάια Κλάους
Το οινοποιείο που ίδρυσε το 1861 ο Βαυαρός Γουσταύος Κλάους, στέλεχος του σταφιδικού εξαγωγικού οίκου Φελς, στέκει ακόμα επιβλητικό στους πρόποδες του Παναχαϊκού όρους και εντυπωσιάζει τους επισκέπτες. Πέτρινα κτίρια πνιγμένα στο πράσινο, εκπληκτική θέα στην Πάτρα από υψόμετρο 500 μ., ξυλόγλυπτα βαρέλια (αληθινά έργα τέχνης) και η Μαυροδάφνη - ονομασία που έδωσε ο ίδιος ο Κλάους στο φημισμένο γλυκό κρασί της Πάτρας για χάρη της αγαπημένης του: της μαυρομάτας καλλονής Δάφνης, που πέθανε πολύ νέα. (www.clauss.gr)
Το οινοποιείο που ίδρυσε το 1861 ο Βαυαρός Γουσταύος Κλάους, στέλεχος του σταφιδικού εξαγωγικού οίκου Φελς, στέκει ακόμα επιβλητικό στους πρόποδες του Παναχαϊκού όρους και εντυπωσιάζει τους επισκέπτες. Πέτρινα κτίρια πνιγμένα στο πράσινο, εκπληκτική θέα στην Πάτρα από υψόμετρο 500 μ., ξυλόγλυπτα βαρέλια (αληθινά έργα τέχνης) και η Μαυροδάφνη - ονομασία που έδωσε ο ίδιος ο Κλάους στο φημισμένο γλυκό κρασί της Πάτρας για χάρη της αγαπημένης του: της μαυρομάτας καλλονής Δάφνης, που πέθανε πολύ νέα. (www.clauss.gr)
Η δική τους ΠΟΛΗ
Πατρινοί εκ καταγωγής -ή από επιλογή- αφηγούνται την ιστορία τους.
Κώστας Πελετίδης
Ο Κοζανίτης δήμαρχος
Στο Ρυάκιο Κοζάνης μεγάλωσε, σε μια φτωχή αγροτική οικογένεια προσφύγων από τον Πόντο. Αλλά σαν δικό τους άνθρωπο τον αισθάνονται οι πολίτες της Πάτρας, που τον εξέλεξαν δήμαρχο (ο συνδυασμός του υποστηρίχθηκε από το ΚΚΕ) με ένα θριαμβευτικό 63,5% στον δεύτερο γύρο των δημοτικών εκλογών. Είναι καρδιολόγος. Ηρθε στην πόλη το 1988 ως ειδικευόμενος και έμεινε. Συχνά επαναλαμβάνει ότι «η Πάτρα ασθενεί. Υποφέρει από την ανεργία, τη φτώχεια και τα ναρκωτικά». Εχει δεσμευτεί ότι θα βελτιώσει την καθημερινότητα των πολιτών και θα προσπαθήσει να μην περάσει καμία υποδομή του δήμου σε χέρια ιδιώτη. Μας ενημερώνει για τα έργα που προχωρούν: τη μίνι περιφερειακή που θα ολοκληρωθεί τον επόμενο χρόνο και τη διάνοιξη της οδού Κανακάρη, που θα γίνει κεντρικός δρόμος εξόδου από την Πάτρα και θα δώσει ανάσα στο οξύ κυκλοφοριακό πρόβλημα. Αλλά κι εκείνα που έχουν καθυστερήσει υπερβολικά: την ολοκλήρωση της εθνικής οδού. Και το Καρναβάλι; Πώς το βλέπει ο πρώτος κομμουνιστής δήμαρχος της πόλης; «Είναι μια λαϊκή γιορτή, την οποία απολαμβάνουν και οι πλούσιοι και οι φτωχοί. Γι’ αυτό παραμένει ζωντανό».
Πατρινοί εκ καταγωγής -ή από επιλογή- αφηγούνται την ιστορία τους.
Κώστας Πελετίδης
Ο Κοζανίτης δήμαρχος
Στο Ρυάκιο Κοζάνης μεγάλωσε, σε μια φτωχή αγροτική οικογένεια προσφύγων από τον Πόντο. Αλλά σαν δικό τους άνθρωπο τον αισθάνονται οι πολίτες της Πάτρας, που τον εξέλεξαν δήμαρχο (ο συνδυασμός του υποστηρίχθηκε από το ΚΚΕ) με ένα θριαμβευτικό 63,5% στον δεύτερο γύρο των δημοτικών εκλογών. Είναι καρδιολόγος. Ηρθε στην πόλη το 1988 ως ειδικευόμενος και έμεινε. Συχνά επαναλαμβάνει ότι «η Πάτρα ασθενεί. Υποφέρει από την ανεργία, τη φτώχεια και τα ναρκωτικά». Εχει δεσμευτεί ότι θα βελτιώσει την καθημερινότητα των πολιτών και θα προσπαθήσει να μην περάσει καμία υποδομή του δήμου σε χέρια ιδιώτη. Μας ενημερώνει για τα έργα που προχωρούν: τη μίνι περιφερειακή που θα ολοκληρωθεί τον επόμενο χρόνο και τη διάνοιξη της οδού Κανακάρη, που θα γίνει κεντρικός δρόμος εξόδου από την Πάτρα και θα δώσει ανάσα στο οξύ κυκλοφοριακό πρόβλημα. Αλλά κι εκείνα που έχουν καθυστερήσει υπερβολικά: την ολοκλήρωση της εθνικής οδού. Και το Καρναβάλι; Πώς το βλέπει ο πρώτος κομμουνιστής δήμαρχος της πόλης; «Είναι μια λαϊκή γιορτή, την οποία απολαμβάνουν και οι πλούσιοι και οι φτωχοί. Γι’ αυτό παραμένει ζωντανό».
Βενετσάνα Κυριαζοπούλου
Η σιδηρά πρύτανις
Η Πατρινή καθηγήτρια Παθολογίας - Ενδοκρινολογίας είναι η πρώτη γυναίκα πρύτανις στα 50 χρόνια του Πανεπιστημίου της πόλης. Μέσα από τα σπλάχνα του προέρχεται. Το 1981, όταν δημιουργήθηκε το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο, ήταν ειδικευόμενη γιατρός. «Είχαμε 30 κρεβάτια και ήμασταν δέκα γιατροί. Σήμερα, έχουμε χίλιες κλίνες, όλες τις ειδικότητες και παρέχουμε υψηλού επιπέδου περίθαλψη», λέει. Ως «σιδηρά κυρία» την περιγράφουν. Δεν το αρνείται. «Είμαι σκληρή, αλλά πρώτα απ’ όλα με τον εαυτό μου. Δεν ζητάω από κάποιον να κάνει κάτι το οποίο δεν κάνω εγώ. Και όταν λέω κάτι, το εννοώ». Υπέρμαχος της «λογικής και της σύνεσης, χωρίς εμπάθεια και ακραίες λύσεις», έχει σαφές όραμα για το πανεπιστήμιο, παρά τις δυσκολίες: το 2010, ο προϋπολογισμός ήταν 14 εκατομμύρια ευρώ, φέτος μόλις 6. «Πέρα από τη βελτίωση της καθημερινότητας φοιτητών και εργαζομένων, η πρόκληση είναι να εξακολουθήσουμε να παράγουμε επιστημονικό έργο υψηλής ποιότητας αλλά και να ανεβούμε ψηλότερα στις διεθνείς αξιολογήσεις. Φτάνει να έχουμε όλοι ένα πράγμα στο μυαλό μας: η Πάτρα πάει μπροστά γιατί έχει ένα μεγάλο πανεπιστήμιο. Την αδικεί να μιλάμε μόνο για το καρναβάλι και τον Αγιο Ανδρέα...».
Η σιδηρά πρύτανις
Η Πατρινή καθηγήτρια Παθολογίας - Ενδοκρινολογίας είναι η πρώτη γυναίκα πρύτανις στα 50 χρόνια του Πανεπιστημίου της πόλης. Μέσα από τα σπλάχνα του προέρχεται. Το 1981, όταν δημιουργήθηκε το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο, ήταν ειδικευόμενη γιατρός. «Είχαμε 30 κρεβάτια και ήμασταν δέκα γιατροί. Σήμερα, έχουμε χίλιες κλίνες, όλες τις ειδικότητες και παρέχουμε υψηλού επιπέδου περίθαλψη», λέει. Ως «σιδηρά κυρία» την περιγράφουν. Δεν το αρνείται. «Είμαι σκληρή, αλλά πρώτα απ’ όλα με τον εαυτό μου. Δεν ζητάω από κάποιον να κάνει κάτι το οποίο δεν κάνω εγώ. Και όταν λέω κάτι, το εννοώ». Υπέρμαχος της «λογικής και της σύνεσης, χωρίς εμπάθεια και ακραίες λύσεις», έχει σαφές όραμα για το πανεπιστήμιο, παρά τις δυσκολίες: το 2010, ο προϋπολογισμός ήταν 14 εκατομμύρια ευρώ, φέτος μόλις 6. «Πέρα από τη βελτίωση της καθημερινότητας φοιτητών και εργαζομένων, η πρόκληση είναι να εξακολουθήσουμε να παράγουμε επιστημονικό έργο υψηλής ποιότητας αλλά και να ανεβούμε ψηλότερα στις διεθνείς αξιολογήσεις. Φτάνει να έχουμε όλοι ένα πράγμα στο μυαλό μας: η Πάτρα πάει μπροστά γιατί έχει ένα μεγάλο πανεπιστήμιο. Την αδικεί να μιλάμε μόνο για το καρναβάλι και τον Αγιο Ανδρέα...».
Ανδρέας Κατριμπούζας
Ο παλιός έμπορος
Ο παλιός έμπορος
Σαράντα οκτώ χρόνια δεν έχει αλλάξει ούτε πόστο ούτε εμπόρευμα: ρόμπες, νυχτικά, φανέλες, μάλλινα σώβρακα και κάλτσες διαφημίζει στην ταμπέλα του. «Κάποτε τα περισσότερα ήταν φτιαγμένα από πατρινές βιοτεχνίες. Τώρα μόνο μία έχει απομείνει, η φανελοποιία του Ψωμιάδη», λέει ο Ανδρέας Κατριμπούζας και για του λόγου το αληθές κατεβάζει από τα ράφια μερικά κουτιά και τα αραδιάζει πάνω στον φθαρμένο πάγκο. Εδώ, στον πεζόδρομο της Γεροκωστοπούλου, όλα έχουν «εκσυγχρονιστεί»: μόνο καφέ, μπαράκια και μπουτίκ βλέπεις. Ενας ασφυκτικός κλοιός γύρω από το παλιομοδίτικο κατάστημα. Πολλοί το ζητάνε, εκείνος αρνείται να παραδώσει τα κλειδιά. «Αυτή η δουλειά είναι η παρηγοριά μου». Ποια εικόνα της πόλης νοσταλγεί περισσότερο; «Στα τέλη της δεκαετίας του ’60, ο δρόμος μας ήταν γεμάτος με μαγαζιά και εργαστήρια κάθε λογής. Τα μεσημέρια, οι καταστηματάρχες παίζαμε μπάλα. Προηγουμένως, όμως, κατεβάζαμε τα ρολά, για να μη σπάσουμε τις βιτρίνες...»
Νάγια Χατήρα
Η «ανήσυχη» σχεδιάστρια
Η «ανήσυχη» σχεδιάστρια
Mέχρι πριν από λίγα χρόνια εργαζόταν ως σχεδιάστρια σε γνωστή εταιρεία γυναικείων ενδυμάτων στην Αθήνα. Στο πλαίσιο περικοπών λόγω κρίσης, απολύθηκε και βρέθηκε μπροστά σε ένα μεγάλο δίλημμα. «Ή θα έφευγα στο εξωτερικό ή θα έδινα τον αγώνα για επιβίωση στη χώρα μου». Αποφάσισε να μείνει και να κάνει μια νέα αρχή στην Πάτρα - κι ας μην είχε καμιά σχέση με την πόλη, ούτε συγγενείς ούτε φίλους. «Οι δικοί μου άνθρωποι προσπάθησαν να με αποτρέψουν, αλλά ανέκαθεν μου άρεσαν και η πόλη, και οι άνθρωποί της. Ρίσκαρα, λοιπόν. Και δεν μου βγήκε σε κακό». Σήμερα διατηρεί ένα μικρό στούντιο και πουλάει ρούχα -«ποιοτικά, λιτά, κομψά, άνετα και χρήσιμα, που θα φορεθούν ξανά και ξανά»-, αξεσουάρ και κοσμήματα. Ολα είναι χειροποίητα και μοναδικά κομμάτια. Ονειρό της είναι να αποκτήσει μια δική της μπουτίκ. Ξέρει πως σε περιβάλλον ύφεσης είναι δύσκολο, αλλά δεν παύει να ελπίζει. Τι την εμπνέει στη δουλειά της; «Οτιδήποτε. Μια εικόνα, ένα άκουσμα ή ακόμη και μια λέξη. Αλλά περισσότερο, η ζεστασιά που εισπράττω από τους Πατρινούς. Με αποδέχθηκαν σαν δικό τους άνθρωπο».
Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων
Εθελοντές πολιτισμού
Δημιουργήθηκε το 1985 από τον Θανάση Τσιπινάκη, έναν άνθρωπο με ανιδιοτελή αγάπη για τη μουσική και όραμα. Δικά του «παιδιά» είναι η ομάδα που συναντήσαμε ένα βροχερό βράδυ στην Πάτρα, στο χώρο όπου δύο φορές κάθε εβδομάδα μαζεύονται για τις πρόβες τους. Από το 2012 που ο ιδρυτής της έφυγε αναπάντεχα από τη ζωή, η Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων εξακολουθεί να εργάζεται σκληρλα και να λάμπει, παραμένοντας ερασιτεχνική (δηλαδή μη αμειβόμενη) αλλά με επαγγελματισμό που πολλοί θα ζήλευαν...
Σήμερα αριθμεί 31 μέλη: 53 ετών ο πιο παλιός, 14 ο νεώτερος. Τους ενώνει το ίδιο πάθος για την έκφραση μέσα από τη μουσική και τη δημιουργία, σε συγκυρίες κάθε άλλο παρά ευνοϊκές. Μεσούσης της οικονομικής κρίσης, η ορχήστρα προσπαθεί να επιβιώσει. «Με την υποχρηματοδότησή της, δεν είναι εύκολο, όσο σφιχτή κι αν έχει γίνει η διαχείρισή της», λέει η υπεύθυνη λειτουργίας της, Βάγια Ζεππάτου. «Σκεφτείτε πως ένα μαντολίνο κοστίζει γύρω στις 2.000 ευρώ.»
Δε μένει παρά να ευχηθούμε τα εμπόδια να ξεπεραστούν. Την έχει ανάγκη η Πάτρα αυτή την ορχήστρα. Την έχει ανάγκη ο πολιτισμός μας, γενικότερα. Χρειαζόμαστε περισσότερους ανθρώπους με τέτοιο ανιδιοτελές μεράκι, υψηλή αίσθηση ευθύνης – και, φυσικά, ταλέντο. Και μια απαραίτητη, ίσως, για κάποιους διευκρίνιση: νυκτά ονομάζονται τα έγχορδα μουσικά όργανα από τα οποία ο ήχος παράγεται με τη νύξη, δηλαδή το τράβηγμα, των χορδών - είτε με τα δάχτυλα είτε με πένα. Σ' αυτή τη μεγάλη οικογένεια ανήκουν η κιθάρα, το μπάσο, το κανονάκι, το μαντολίνο, το μπουζούκι.
www.psopatras.gr
Το «θαύμα» του ΔΗΠΕΘΕ
Η ΑΝΝΑ ΜΑΣΧΑ και ο Αντώνης Καρυστινός, μαζί με τους Καλλιόπη Παναγιωτίδου και Μάνο Στεφανάκη, παίζουν φέτος στο «Effect, Τομογραφία του έρωτα» της Λούσι Πρεμπλ, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Αρβανιτάκη. Στο θέατρο Απόλλων, που τις περισσότερες βραδιές ήταν κατάμεστο, χόρτασαν το χειροκρότημα των Πατρινών. Μέχρι τις 8 Μαρτίου η παράσταση θα φιλοξενείται στο Σύγχρονο Θέατρο της Αθήνας. Για τον Θοδωρή Αμπαζή, καλλιτεχνικό διευθυντή του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, τέτοιες συνέργειες είναι μονόδρομος. «Εχουμε την άνεση που μας δίνει η γενναιόδωρη χρηματοδότηση από τον δήμο -600.000 ευρώ ετησίως- αλλά δεν μένουμε σ’ αυτό». Ο ίδιος είναι υπερήφανος για τον οργανισμό που διευθύνει, για το γεγονός ότι δεν έριξε το βάρος μόνο στις παραστάσεις, αλλά και στη δημιουργία δομών, όπως το παιδικό εργαστήρι (200 και πλέον παιδιά), το σχολείο για ενηλίκους, το στούντιο όπερας· μία από τους αποφοίτους του πρόσφατα έγινε δεκτή στη βασιλική όπερα της Κοπεγχάγης. Και φυσικά για τη δραματική σχολή, που στεγάζεται σε μια ανακαινισμένη σταφιδαποθήκη στην παραλιακή οδό. «Η ίδρυσή της είχε την ισχύ πυρηνικής βόμβας για την πόλη», τονίζει. Η Ελένη Μποζά, που έχει τη διεύθυνση σπουδών, πιστεύει το ίδιο. «Ο δρόμος του ηθοποιού είναι δύσβατος», λέει. «Αλλά το υπενθυμίζουμε συνεχώς στα παιδιά. Προσπαθούμε να τους δώσουμε τα σωστά εργαλεία πρώτα, για να μπορέσουν να ονειρευτούν ξανά κι έπειτα για να κυνηγήσουν το όνειρό τους...».
Εθελοντές πολιτισμού
Δημιουργήθηκε το 1985 από τον Θανάση Τσιπινάκη, έναν άνθρωπο με ανιδιοτελή αγάπη για τη μουσική και όραμα. Δικά του «παιδιά» είναι η ομάδα που συναντήσαμε ένα βροχερό βράδυ στην Πάτρα, στο χώρο όπου δύο φορές κάθε εβδομάδα μαζεύονται για τις πρόβες τους. Από το 2012 που ο ιδρυτής της έφυγε αναπάντεχα από τη ζωή, η Ορχήστρα Νυκτών Εγχόρδων εξακολουθεί να εργάζεται σκληρλα και να λάμπει, παραμένοντας ερασιτεχνική (δηλαδή μη αμειβόμενη) αλλά με επαγγελματισμό που πολλοί θα ζήλευαν...
Σήμερα αριθμεί 31 μέλη: 53 ετών ο πιο παλιός, 14 ο νεώτερος. Τους ενώνει το ίδιο πάθος για την έκφραση μέσα από τη μουσική και τη δημιουργία, σε συγκυρίες κάθε άλλο παρά ευνοϊκές. Μεσούσης της οικονομικής κρίσης, η ορχήστρα προσπαθεί να επιβιώσει. «Με την υποχρηματοδότησή της, δεν είναι εύκολο, όσο σφιχτή κι αν έχει γίνει η διαχείρισή της», λέει η υπεύθυνη λειτουργίας της, Βάγια Ζεππάτου. «Σκεφτείτε πως ένα μαντολίνο κοστίζει γύρω στις 2.000 ευρώ.»
Δε μένει παρά να ευχηθούμε τα εμπόδια να ξεπεραστούν. Την έχει ανάγκη η Πάτρα αυτή την ορχήστρα. Την έχει ανάγκη ο πολιτισμός μας, γενικότερα. Χρειαζόμαστε περισσότερους ανθρώπους με τέτοιο ανιδιοτελές μεράκι, υψηλή αίσθηση ευθύνης – και, φυσικά, ταλέντο. Και μια απαραίτητη, ίσως, για κάποιους διευκρίνιση: νυκτά ονομάζονται τα έγχορδα μουσικά όργανα από τα οποία ο ήχος παράγεται με τη νύξη, δηλαδή το τράβηγμα, των χορδών - είτε με τα δάχτυλα είτε με πένα. Σ' αυτή τη μεγάλη οικογένεια ανήκουν η κιθάρα, το μπάσο, το κανονάκι, το μαντολίνο, το μπουζούκι.
www.psopatras.gr
Το «θαύμα» του ΔΗΠΕΘΕ
Η ΑΝΝΑ ΜΑΣΧΑ και ο Αντώνης Καρυστινός, μαζί με τους Καλλιόπη Παναγιωτίδου και Μάνο Στεφανάκη, παίζουν φέτος στο «Effect, Τομογραφία του έρωτα» της Λούσι Πρεμπλ, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Αρβανιτάκη. Στο θέατρο Απόλλων, που τις περισσότερες βραδιές ήταν κατάμεστο, χόρτασαν το χειροκρότημα των Πατρινών. Μέχρι τις 8 Μαρτίου η παράσταση θα φιλοξενείται στο Σύγχρονο Θέατρο της Αθήνας. Για τον Θοδωρή Αμπαζή, καλλιτεχνικό διευθυντή του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, τέτοιες συνέργειες είναι μονόδρομος. «Εχουμε την άνεση που μας δίνει η γενναιόδωρη χρηματοδότηση από τον δήμο -600.000 ευρώ ετησίως- αλλά δεν μένουμε σ’ αυτό». Ο ίδιος είναι υπερήφανος για τον οργανισμό που διευθύνει, για το γεγονός ότι δεν έριξε το βάρος μόνο στις παραστάσεις, αλλά και στη δημιουργία δομών, όπως το παιδικό εργαστήρι (200 και πλέον παιδιά), το σχολείο για ενηλίκους, το στούντιο όπερας· μία από τους αποφοίτους του πρόσφατα έγινε δεκτή στη βασιλική όπερα της Κοπεγχάγης. Και φυσικά για τη δραματική σχολή, που στεγάζεται σε μια ανακαινισμένη σταφιδαποθήκη στην παραλιακή οδό. «Η ίδρυσή της είχε την ισχύ πυρηνικής βόμβας για την πόλη», τονίζει. Η Ελένη Μποζά, που έχει τη διεύθυνση σπουδών, πιστεύει το ίδιο. «Ο δρόμος του ηθοποιού είναι δύσβατος», λέει. «Αλλά το υπενθυμίζουμε συνεχώς στα παιδιά. Προσπαθούμε να τους δώσουμε τα σωστά εργαλεία πρώτα, για να μπορέσουν να ονειρευτούν ξανά κι έπειτα για να κυνηγήσουν το όνειρό τους...».
Πηγή :"Κ" - kathimerini.gr
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου